చెత్త పని - 2 : మూలాల్లోకి...

చెత్తవల్ల సమస్యల గురించి తెలుసుకున్నాం. మరి వెంటనే కార్యాచరణ మొదలెట్టేద్దామా? ప్లాస్టిక్ వాడకుండా ఉండటం, వేర్వేరు రకాల చెత్తని వేరు చెయ్యటం, కంపోస్టు చెయ్యటం వగైరా వగైరా...

అలా ఎకాయెకిన లేడికి లేచిందే పరుగు అన్నట్టు పనిమొదలుపెట్టేస్తే, నాకుతెలిసి కేవలం రెండే రెండు నెలల్లో మనం తిరిగి ఇప్పటి అలవాట్లకే వెనక్కి వచ్చేస్తాం! ఎందుకంటే ఈ విషయంలో సరైన అవగాహన, దృక్పథం చాలా అవసరం. అవి లోపించబట్టే ఇన్నాళ్ళుగా మనం ఇలాంటి మార్పుకి అలవాటుపడలేకపోతున్నాం. కొంచెం వివరంగా చెప్పాలంటే...

ప్లాస్టిక్ వాడొద్దు అని గాఠ్ఠిగా నిర్ణయించేసుకున్నామనుకోండి...రేపట్నుంచి చక్కగా పేపర్ సంచులు గట్రా మొదలుపెట్టేస్తాం. నిజమే..మనం తప్పకుండా ఆచరించాల్సిన విషయం ఇది - ప్రతి ఊరిచివర పేరుకుపోతున్న ప్లాస్టిక్ కొండలను కళ్ళారా చూస్తునే ఉన్నాం కదా! కాని వంటింట్లో మిగిలినది, ఇంకా మిగతా చెత్త సంగతి?? దాన్నిమాత్రం చక్కగా చెత్తకుప్పలో పారేసి వస్తాం. ఈ మిగిలిన చెత్తని తీసుకెళ్లటానికి మున్సిపాలిటీ ట్రక్ ఎప్పటిలానే వస్తుంది. ఎప్పటిలానే అంతా తీసుకెళ్ళి ఊరిచివర పారేసి తగలబెట్టేస్తారు. అంటే ఈ విషయంలో మనకి సరైన అవగాహన లేక ఎలాగొలా వదిలించుకోవాలని చూస్తున్నట్లే కదా?

అసలు దేన్నైనా "చెత్త" అంటున్నామంటే అది పనికిరానిదని కాదు! దాన్ని ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో, ఏంచెయ్యాలో మనకి తెలియదని..అంతే! అలాంటప్పుడు లోపం మనది కాదా?

ఒక్కసారి మూలాల్లోకి వెళ్ళి ఆలోచిద్దాం...

ఎప్పుడైనా ఆరుబయట పడి ఉన్న అరటి తొక్కనో, కూరగాయల ముక్కల్నో గమనించారా? ఒక రోజు, రెండు రోజులు, ఒక వారం కనిపిస్తాయి. తర్వాత? ఏమైపోయాయి?? మనం తీసికెళ్ళి ఎక్కడా పారెయ్యకుండానే, ఎక్కడా తగలబెట్టకుండానే వాటంతటవే నేలలో కలిసిపోలేదూ???

అమ్మ (ప్రకృతి) చెప్తున్న ఈ చిన్న విషయం అర్థం చేసుకోగలిగితే చాలు. మనం ఎక్కడ మొదలు పెట్టాలో తేలిగ్గా అర్థం అవుతుంది. మనం వాడే ప్రతి వస్తువునీ ఎక్కడి నుంచి తీసుకుంటున్నామో తిరిగి అక్కడికి చేర్చటమే మనం చెయ్యాల్సిందల్లా! ఇంకా వివరంగా చెప్పాలంటే..

1. వంటింటి చెత్త: పళ్ళు, కూరగాయలు ఇలాంటివన్నీ నేలనుంచి కదా మనకి వచ్చేది? అందుకని ఈ చెత్తని తిరిగి నేలకే ఎరువుగా అందజెయ్యాలి (ఇది ఎంత తేలిగ్గా ఇంట్లోనే చెయ్యొచ్చో వచ్చే టపాలో తెలుసుకుందాం)

2. ప్లాస్టిక్: తప్పని సరై ప్లాస్టిక్ లాంటివి వాడుతున్నప్పుడు వాటిని తిరిగి రీసైకిల్ చేసే సంస్థలకి పంపించొచ్చు. ఎందుకంటే వీటిని అలా విసిరి పడేస్తే నేలలో కలిసిపోవు; తగలబెట్టనూకూడదు (ఈ విషయం ఇప్పటికీ చాలమందికి తెలియదు)

3. ఇనుము, మెటల్ గట్రా: వీటిని మిగతా వాటితో కలపకుండా, రీసైకిల్ చేసే సంస్థలకి పంపడమే

4. హానికరమైన చెత్త: ఎలక్ట్రానిక్, మెడికల్ లాంటివన్న మాట. మిగతా వాటికంటే కొంచెం కష్టం. ఎలక్ట్రానిక్ చెత్తని కూడ రీసైకిల్ చేసే సంస్థలు ఉన్నాయి. మెడికల్‌కి మాత్రం హాస్పిటల్స్ దగ్గర కనుక్కోవాల్సిందే

"పోద్దురూ...ఇంత వివరంగా చెత్తని వేరు చేసి ఏది ఎక్కడ ఇవ్వాలో కనుక్కుని మరీ చెయ్యాలా? అయ్యే పని కాదు!" అని అనేసుకుంటున్నారా?? అనుభవంతో చెప్తున్నాను..చాలా తేలిక పని. పోనీ ఇంకా తేలిగ్గా మొదలెడదామా??

ముందుగా వంటింటి చెత్త మాత్రం వేరుచెయ్యండి. ఇది మాత్రం బయట పడెయ్యకుండా కంపోస్టు చేద్దాం. ఎంచక్కా మన కుండీల్లో మొక్కలకే ఎరువుగా వాడుకోవచ్చు! ఇది అనుభవంలోకి వచ్చాక మిగతావి మొదలుపెడుదురు కాని. ఎందుకంటే, ప్రకృతి ఎంత తేలిగ్గా వంటింటి చెత్తని ఎరువుగా మార్చుకుని తనలో కలుపుకుంటుందో ఒకసారి మీ కళ్ళతో మీరే చూసాక, అసలు చెత్త గురించి మీకిప్పటిదాకా ఉన్న దృక్పథమే మారిపోతుంది! ఈ మార్పు గురించే టపా మొదట్లో చెప్పింది. ఇంకో విషయం...కేవలం ఇలా కంపోస్టు చెయ్యటం వల్లే మీ ఇంట్లోంటి బయటకి వెళ్ళే చెత్త 70% తగ్గిపోతుంది! ఎందుకంటే రోజువారి చెత్తలో ఒక్క వంటింట్లోనుంచి వచ్చేదే అంత ఉంటుంది

ఇలా ఉభయతారకంగా కంపోస్టును ఇంట్లోనే అతి సులభంగా ఎలా తయారుచేసుకోవచ్చో వచ్చే టపాలో తెలుసుకుందాం...

చెత్త పని - 1

అద్దె ఇంటికోసం వెతుకుతున్న రోజులు. ఏజంట్‌ని విసిగించి, వడపోసి తిరగ్గా తిరగ్గా దొరికిందో చక్కటి ఇల్లు, అందులోని పై పోర్షను. కన్నడ రాజకీయాలు, కుంబ్లే రిటైర్మెంటు, బెంగళూరు పుట్టుపూర్వోత్తరాలూ ఇంటి ఓనరుతో తీరిగ్గా చర్చించాక, ఉభయతారకంగా వ్యవహారం తెముల్చుకుని వస్తుండగా కనిపించింది....ఇంటి పక్కనే ఓ పెద్ద చెత్త కుప్ప!

పక్క స్థలం ఎప్పటినుంచో ఖాళీగా ఉండటం వల్ల జాలిపడి మున్సిపాలిటీ వాళ్ళే దాన్ని అనధికారంగా ఆ ఏరియా చెత్తకి డంపింగ్ యార్డుగా డిక్లేర్ చేసేసార్ట. ఇంకేం....విషయం దాచిపెట్టినందుకు ఏజంట్‌ని చివాట్లు పెట్టటం, ఓనర్‌కి ఇంకొన్ని కబుర్లు చెప్పి అడ్వాన్స్ వెనక్కి తీసుకోవటం, చక చకా జరిగిపోయాయి. కాదా మరి! దరిద్రపు చెత్త కుప్పని మరీ పక్కనే పెట్టుకుని ఎవరుంటారాఇంట్లో!!

కాలక్రమంలో ఇంకొందరు ఏజంట్లూ, ఇంకొన్ని అద్దె ఇళ్ళూ (మళ్ళీ ఎక్కడా చెత్త బారిన పడకుండా) మారాక ఓ శుభ ముహుర్తంలో సొంత ఇంట్లో గృహప్రవేశం కూడా చేశాము. పెద్ద అపార్ట్‌మెంట్ కాంప్లెక్స్ కాబట్టి ఏ పూటకాపూటా ఇంటి నుంచే చెత్త తీసికెళ్ళటం, ఏ రోజుకారోజు ట్రక్‌లో బయటకు తోలించటంలాంటి ఏర్పాట్లు ఉన్నాయి. ఇలా ప్రాణానికి హాయిగా రోజులు గడిచిపోతుండగా...

ఓ శుభోదయాన వ్యాహాళిలో పరిశుభ్రమైన పరిసరాలను ఆస్వాదిస్తున్న సమయంలో మొదలైంది ఒక చిన్న ఆలోచన. ఇంతకాలం చెత్త అని అసహ్యించుకుంటున్నది, నా బోటి వాళ్ళు అందరూ ఎవరికి వారే తమ ఇళ్ళు మాత్రం శుభ్రంగా ఉంచుకోవాలని ఊరిమీదకి వదిలేసిందే కదా!

ఈ చెత్త అంతా ఎక్కడికి వెళ్తుందో, దాన్ని తగలబెట్టటం వల్ల ఎంత అనర్ధాలు ఉంటాయో మనకి పట్టదా?

వంటింట్లో మిగిలిన తిండి, ప్లాస్టిక్, ఇంకా నానా రకాల చెత్త, ఇలా ఒకదానికొకటి పొసగనివన్నీ కలిపి కట్టకట్టి చక్కగా ఒక ప్లాస్టిక్ కవర్లో పడేసి మన బాధ్యత అయిపోయిందనుకోవటమేనా?

ఈ చెత్త కుప్పల్లో తిండి కోసం వచ్చిన మూగజీవాలు, ప్లాస్టిక్ కవర్లో ఉన్న ఆహారాన్ని తీసుకుని తినలేక అలాగే వాటిని కూడా మింగి ప్రాణాలమీదకి తెచ్చుకుంటున్నా మనకి పట్టదా?

అసలు ఇన్ని వేల సంవత్సరాలనుంచి లేని ఈ చెత్త సమస్య ఇప్పుడిప్పుడే మనల్ని ఎందుకు పీడిస్తుంది?

ఎందుకు పల్లెటూర్లలో కూడా ఊరి చివర్లలో ప్లాస్టిక్ చెత్త కుప్పలు పేరుకు పోతున్నాయి?

ఇంతగా అడాన్స్ అయ్యాం అని చెప్పుకుంటున్న మనం ఇంతకుముందెన్నడూలేని ఈ సమస్యని కొని తెచ్చుకుంటున్నాం అంటే, ఇది పురోగమనమా?

పెళ్ళిళ్ళు, ఫంక్షన్లు అని ఆర్భాటాలకి పోయి వాటి గుర్తుగా మనం ఏం మిగులుస్తున్నాం? మన సంతోషాలు, గొప్పలు తప్ప మనకంటూ బాధ్యత లేదా?

అవసరం ఉన్నంతవరకు వాడుకోవటం ముందుచూపు; అవకాశం ఉందికదా అని వాడుకోవటం నిర్లక్ష్యం. ఈ చిన్న తేడా తెలియకపోవటమే ఈ రోజు మనం ఎదుర్కొంటున్న ఎన్నో సమస్యలకి మూల కారణం

అసలు ప్రకృతిలో చెత్త అనే మాటకే అర్థం లేదు! ఒక చోట ఒక రూపంలో వాడుకోగా మిగిలినవి వేరొక చోట వేరొక రూపంలో వాడుకోవటం తప్ప . ఇది తెలుసుకోవటానికి పశువులమీద ఆధారపడ్డ మన సంప్రదాయ వ్యవసాయం / పల్లె జీవనాన్ని గమనిస్తే ఇట్టే తెలిసిపోతుంది

ఈ చిన్న క్లూ చాలు. ఇక్కడే మొదలెడదాం. తిరిగివ్వటం నేర్చుకుందాం! మన ఇంట్లో, మన చేతులతో 'చెత్త పని' మొదలెడదాం !!