(బాల్య స్మృతులను నెమరు వేసే కార్యక్రమం ఏమీ పెట్టుకోలేదు. టపా యొక్క అసలు ఉద్దేశ్యం వేరు)
పోయిన వారమే అంగీరసనామ సంవత్సరానికి సాదరంగా రెండోసారి ఆహ్వానం పలికాను.
మనవడికి వేసవి సెలవులు కావటంతో గడుగ్గాయితో ముచ్చట్లు పెట్టుకోవటానికి కొంత వీలు చిక్కింది. ఎప్పుడైనా ఇలా అవకాశం దొరికితే తన బళ్ళో సంగతులు చెప్పి విసిగించటం వాడి అలవాటు.ఈ సారి వాడికా ఛాన్సు ఇవ్వకూడదని గాఠ్ఠిగా నిర్ణయించేసుకున్నాను. ఆ ప్రకారంగా పథక రచన కూడా చేసేసుకున్నాను.
అలా అని కష్టపడి కొత్తగా ఏమీ ఆలోచించలేదులెండి. అందరు తాతయ్యలలానే నేను కూడ నా మనవడితో నా బాల్యస్మృతులు పంచుకునే కార్యక్రమం పెట్టుకున్నాను.
"రేయ్ కన్నా, నా చిన్నప్పుడు..." అంటూ మొదలు పెట్టి ఆనాటి జ్ఞాపకాల్ని ఒక్కొక్కటీ పంచుకోవటం మొదలెట్టాను. మొదట్లో అంతగా ఆసక్తి చూపనివాడు కాస్తా నేను ఆ రోజుల్లో మేము ఎంత స్వేచ్ఛగా జీవించేవాళ్ళం, ఈ రోజుల్లో అతిపరిమితంగా/అరుదుగా లభించేవన్నీ ఆ రోజుల్లో మేము ఎంతగా మనసారా ఆస్వాదించేవాళ్ళం అంటూ చెప్తుండేసరికి బుద్దిగా ఆలకించసాగాడు.
"నీకో సంగతి తెలుసా? నా చిన్నప్పుడు నీళ్ళకి కొదవే ఉండేది కాదు. ఏటి పక్క ఊరు కదా, 30/40 అడుగులలోనే తియ్యటి మంచి నీళ్ళు పడేవి! అంత పెద్ద ఇల్లు శుభ్రం చెయ్యటం, వాకిలి అంతా రోజూ కల్లాపి చల్లటం, అంతా మంచి నీటితోనే. ఇల్లళ్ళోనేకాక వీధికొక పంపు ఉండేది. కొలతలు పెట్టుకుని వాడటం, గుంటలు తవ్వి వాన నీళ్ళు దాచిపెట్టుకోవటం ఇలాంటివన్నీ కనీ వినీ ఎరగం మేము!"
ప్రస్తుత పరిస్థితితో బేరీజు వేసుకున్నాడు కాబోలు, బుజ్జిగాడి మోములో ఆశ్చర్యంతో కూడిన చిన్నపాటి అసూయ....
ఆ మాత్రం చోదనం చాలు నాకు, మరిన్ని విశేషాలు వివరించటానికి సిద్దపడి పోయాను..
"అప్పట్లో ఫలానా చైనా దేశంలో ప్రభుత్వం ఒకరికంటే ఎక్కువ పిల్లల్ని కనొద్దని రూల్సు పెట్టేదని విడ్డురంగా చెప్పుకునే వాళ్ళం. ప్చ్....ఇప్పుడు మీకాలంలో ఇలాంటివి మన దేశంలో కూడా చూడబోతున్నామని ఎన్నడూ ఊహించలేదురా! ఏ పండగకో పబ్బానికో తప్ప ఎన్నడూ బంధువులే కనపడటం లేదు! నా చిన్నప్పుడు ఏ ఇల్లు చూసినా ఎప్పుడూ సందడి సందడిగా కళకళలాడుతూ ఉండేవి. ఏ పిల్లవాడిని తీసుకున్నా కనీసం 3/4 బాబాయ్లు, అత్తమ్మలు....ఇంట్లో ప్రతి రోజూ పండగ రోజులానే ఉండేది"
'చిన్నపాటి ' అసూయకాస్తా కొంచెం పెరిగి పెద్దదయ్యింది. అందుకు అనుగుణంగా నా జోరూ కూడా పెరిగింది....
"చెప్తే నమ్మవుకాన్రా, అప్పట్లో ఇలా చెట్టు చెట్టుని లెక్క పెట్టుకుని కాపాడుకోవటం, ప్రతి సంవత్సరం ఇన్ని చెట్లు నాటాలి అని కార్యక్రమాలు పెట్టుకోవటం మాకు తెలియవు. ఊర్లోకానీ బస్తీలోకానీ ఎక్కడ చూసినా పచ్చగా చెట్లు కళకళలాడుతుండేవి. "ఒక చెట్టు నరికితే రెండు చెట్లు నాటాలి" లాంటి రూల్సూ చెత్తా ఏమీ అవసరం ఉండేవికాదు. లెక్కకు మిక్కిలి చెట్లు ఉండేవిమరి!"
అప్పటిదాకా లీనమైపోయి వింటున్న వాడు ఇక ఎదో అడగాలని నోరు తెరిచాడు. బహుశా అలనాటి మధురస్మృతులనుంచి మరేదైనా విశేషం తెలుసుకోవాలనేమో. "ఏంటి చెప్పు" అన్నట్లు కళ్ళెగరేసాను, కించిత్ గర్వంతో...
"మీరందరూ ఆ రోజుల్లో అంతలా జల్సా చెయ్యకుండా జాగ్రత్తపడి ఉంటే, మాకిప్పుడు ఇంత ఇబ్బంది ఉండేది కాదుకదా తాతయ్యా?"
Tuesday, 20 May 2008
ఆ రోజుల్లో ....
Thursday, 8 May 2008
సమాజసేవ ఎంతవరకు సమంజసం?
తప్పా-ఒప్పా అన్నది కాదు నా ప్రశ్న.ఎంతవరకు సమంజసం అని మాత్రమే.రెండు ప్రశ్నలూ ఒకటే అంటారా? అలా అయితే కొంచెం ఓపిగ్గా చదవండి మరి ....
మొదటగా ఒక విషయం చెప్పాలి. ఇక్కడ నేను "సమాజ సేవ" అని ఉద్దేశించి అంటున్నది మనకు మామూలుగా తెలిసిన సేవా కార్యక్రమాల గురించి.అంటే పేద పిల్లలకు ఉచితంగా చదువు చెప్పించటం, వైద్యసేవ, ఊరిని బాగుచెయ్యటంవంటి వాటి గురించి మాత్రమే. ఇలాంటివికాక ఇంకేం ఉంటాయి అంటారా? కాస్త ఆగండి మరి....ఆ విషయం గురించే ఈ టపా వ్రాస్తున్నది.
సమాజానికి ఏదైనా చేద్దాం అనే తపన ఉన్నవాళ్ళు మామూలుగా ఎంచుకునే మార్గం - తమ తమ ప్రాధామ్యాలని బట్టి పైన ఉదహరించిన, లేదా అలాంటి వేరే కార్యక్రమాలని ఎంచుకోవటం, ధనరూపేణో/కార్యరూపేణో శాయశక్తులా సహాయం చెయ్యటం. అంతా బావుంది కానీ, "అసలు ఇలాంటి అవసరం సమాజానికి ఎందుకు ఏర్పడుతుంది?" అని మనం ఒక్కసారి ప్రశ్నించుకుందాం..
"సమాజ సేవ" అనగానే మీ మదికి తట్టిన ఏ ఆలోచననైనా తీసుకోండి. మీ సహాయం పొందాల్సిన స్థితి లో సమాజం ఉండటానికి కారణాలేమిటి? కారణాలేవైనా పరిస్థితిని చక్కదిద్దాల్సిన బాధ్యత, లేక అసలు అలాంటి పరిస్థితి తలెత్తకుండా చూడాల్సిన బాధ్యత ఎవరిది? సమాధానం ఈపాటికే మీకు తట్టి ఉండాలి...అవును, ఆ బాధ్యత మనం ఎన్నుకున్న ప్రభుత్వానిది కాదా? మరి అలా ప్రభుత్వాలు ఎందుకు చెయ్యటం లేదు? కొన్ని కారణాలు...
(1) చెయ్యలేకనా? కావొచ్చు...ఆదాయ వనరులు, లేక ఇతర వనరుల కొరత వల్ల ఇలా కావొచ్చు. కానీ ఇలా కొన్ని విషయాలలో మాత్రమే..బహు కొద్ది విషయాలలో. మనది ధనికదేశం కాకపోవచ్చు, కానీ కనీస సదుపాయాలు సమకూర్చుకోలేనంతటి పేదదేశం మాత్రం కాదు. అదీకాక మనం "వనరుల కొరత" అని చెప్పుకొనేది నిజానికి చాలావరకు వనరులని సరిగా వినియోగించుకోలేకపోవటం (ఉదాహరణకి అనవసరమైన ఆర్భాటాలకి నిధులు మళ్ళించటం) వల్ల ఏర్పడే "కృత్రిమ" కొరత. మరి అలాంటప్పుడు ఇది అసమర్ధత కాదా?
(2) అవగాహనా లోపం వల్ల కూడ ఇలాంటి పరిస్థితి దాపురించవచ్చు. పర్యావరణానికి సంబంధించిన సమస్యలన్నీ చాలావరకు ఈ కోవలోకే వస్తాయి. ఈ విషయంలో ఎవరికీ దురుద్దేశ్యం లేకపోయినా కేవలం అవగాహనారాహిత్యం వల్ల మనం చేసే చేటు అంతాఇంతా కాదు.
(3) నిర్లక్ష్యం: ఇదికూడా ఒకరకంగా సరైన అవగాహన లేకపోవటం వల్లనే. మారుతున్న జీవన శైలి, భాష/సంస్కృతుల పట్ల నిర్లక్ష్యం ఇలాంటివన్నీ. ఈ నిర్లక్ష్యం వ్యక్తిగతం కావొచ్చు, లేక ప్రభుత్వపరంగా కొన్ని సందర్భాలలో ఉండే నిర్లక్ష్యం కావొచ్చు.
(4) అవినీతి వగైరా: విపులీకరించనవసరం లేదనుకుంటాను.
సరే. కారణాలు కొంతవరకు గుర్తించాం. ఇప్పుడు మళ్ళీ అసలు విషయంలోకి వద్దాం....
మీరు మీ సొంత ఊరిలో ఆసుపత్రి కట్టించి సేవ చేయ్యాలని నిర్ణయించుకున్నారు. ఎందుకంటే అక్కడ సరైన వైద్యం లేక జనాలు చాలా ఇబ్బందులు పడుతున్నారు. మంచిదే. మరి ఊర్లోని ప్రభుత్వ ఆసుపత్రి సంగతేమిటి? ఆ ఆసుపత్రి ఎందుకు సరిగ్గా పనిచెయ్యటం లేదు? పైన చెప్పిన 4 కారణల వల్ల కాదా? అలాంటప్పుడు మనం సొంత నిధులు ఖర్చుపెట్టి ఒక ఆసుపత్రి కట్టించటం సమంజసమా, లేక మన నిధుల్ని దుర్వినియోగించటాన్ని అరికట్టటం సమంజసమా?
మీరనొచ్చు...వ్యవస్థని చక్కదిద్దటానికి ఎంతో సమయమూ, శ్రమా కావాలి. అప్పటివరకు జనాల బాధని పట్టించుకోకుండా ఉండాలా అని. అలా అని నేననటంలేదు. చెయ్యగలిగినంత సాయం చేయ్యండి...ఆసుపత్రులు కట్టించండి, పేద పిల్లలకి ఉచితంగా చదువు చెప్పించండి, మరేదైనా చెయ్యండి. కాని చేసేటప్పుడు ఒక్కటి గుర్తుంచుకోండి - ఇవన్నీ చెయ్యవలసిన వాళ్ళు తప్పించుకు తిరుగుతున్నారు అని. మీరు ఇలా కేవలం "ఇలాంటి" సమాజ సేవ చేసేవరకు వాళ్ళలా తప్పించుకు తిరుగుతూనే ఉంటారు అని. ఎందుకంటే వాళ్ళ పని చెయ్యటానికి మీరు ఉన్నారు కదా! నేను చెప్పొచ్చేది ఒక్కటే -మీరు చెయ్యాలనుకున్న సాయం చెయ్యండి, కాని అదే సమయంలో అసలు సమస్య గురించి కూడ కొంచెం ఆలోచించండి.
ఈ రోజు దేశంలో కొన్ని వేల సంఖ్యలో స్వచ్చంద సేవా సంస్థలు ఉన్నాయి. కొన్ని కోట్ల విరాళాలు పోగవుతున్నాయి. ఎన్నోరకాల సామాజిక సేవ జరుగుతోంది. మరి అన్ని సమస్యలకు పెద్దమ్మలాంటి రాజకీయాలను, పాలనా వ్యవస్థను చక్కదిద్దటానికి ఎన్ని సంస్థలు ఉన్నాయి? ఎందరు విరాళాలు ఇస్తున్నారు? "సామాజిక" సేవకి మనమందరం, అన్ని స్వచ్చంద సంస్థలు కలిపి చెస్తున్న కృషిలో కొంత శాతమైన ఇందుకు వెచ్చిస్తే ఫలితాలు ఎలాఉంటాయో ఊహించుకోండి.
సాయం చేస్తున్నామా, లేక మళ్ళీ మళ్ళీ సాయం అడిగే పరిస్థితి కల్పిస్తున్నామా??
Tuesday, 8 April 2008
లేక్ వ్యూ అపార్టుమెంటు - హిల్ వ్యూ రిసార్టు
గమనిక: టపా మొదలు చూసి ఇదేదో పిల్ల రచయిత ప్రకౄతి వర్ణనకు చేసే ప్రయత్నమో, లేక నా సొంత బాకానో అనుకునేరు సుమా :-) ఓపికుంటే చివరివరకు చదవండి.
ఈ మధ్యే బెంగుళూరు శివార్లలో నా కష్టార్జితంతో - అంటే ఆర్జించినది, మరియు ఆర్జింపబోవునది(హోమ్ లోన్) అని చెప్పుకోవాలి - కొన్న అపార్టుమెంటులోకి గౄహప్రవేశం చేశాము. బుక్ చేసిన టైంలో బిల్డరు ఊదరగొట్టిన హంగులతోపాటు మా ఈ అపార్టుమెంటుయొక్క అదనపు ఆకర్షణ లేక్ వ్యూ అని చెప్పుకోవటానికి గర్వపడుతున్నాను.శివారుప్రాంతం అని చెప్పాను కదా, చుట్టుపక్కల ఇంకా ఏమీ ఇళ్ళు లేవు...బాల్కనీలోనుంచి మూడు దిక్కులా కనుచూపుమేర పచ్చదనమే. ఏపుగా పెరిగిన కొబ్బరి తోటలు, వరి చేలు, ఈ పచ్చదనం మధ్య జలకళతో ఉట్టిపడుతున్న నిండైన చెరువు! నీరెండలో ఈ సౌందర్యాన్ని కళ్ళారా చూడాలే తప్ప వర్ణింపనలవి కాదు!
మొన్నా మధ్య కేరళలోని మున్నార్ కి విహార యాత్రకని వెళ్ళాను. అసలే ప్రకౄతి ప్రేమికుడిని కదా...రెండు నెలలు శోధించి, టూర్ ఆపరేటర్లను వేధించి, అద్భుతమైన రిసార్టుని బుక్ చేశాను. నిజం చెప్పొద్దూ..వెళ్ళి చూసాక నా సెలెక్షన్ని నేనే మెచ్చుకోకుండా ఉండలేకపోయాను! ఈ మధ్యే కట్టిన రిసార్టు అది...కొండ కొమ్మున ఉంది, కేవలం పచ్చరంగునే వాడి సౄజించిన ఓ అద్భుతమైన పెయింటింగ్ లా ఉంది ఆ పరిసర వీక్షణం! పనిగట్టుకు చూసినా ఎక్కడా జనావాసాలే అగుపించవు మరి! అనుక్షణం ఆనందానుభవం ఆ యాత్ర..
******************************************
మా అపార్టుమెంటుకి పదేళ్ళునిండాయి. మొన్నీమధ్యే గ్రాండ్ గా సెలెబ్రేట్ చేసుకున్నాం. కాని ఇప్పుడు అపార్టుమెంటు గురించి చెప్పుకోవటానికి ఆకర్షణ అంటూ ఏమీ లేదు. ఇప్పుడది శివారుప్రాంతం కాదు, నగరంలో పేరొందిన ఓ కాలనీ. బాల్కనీ లో కూర్చుని ఆస్వాదించటానికి చుట్టూ పచ్చని చేలు ఏమీ లేవు...పిచ్చుకగూళ్ళలాంటి బిల్డింగులు తప్ప. ఇప్పుడా చెరువు ఉందోలేదో కూడ తెలియదు...ఆ వ్యూ కి అడ్డంగా బిల్డింగులు వచ్చి చాలాకాలం అయ్యింది. చుట్టు పక్కల బోర్లు ఎక్కువై, నీళ్ళు చేరే దారులు కూడా మూసుకుపోయి, ఇప్పుడందులో నీళ్ళు కూడా అడుగంటాయని అంటున్నారు :-(
ఆ కేరళ రిసార్టుకి కూడా పదేళ్ళు నిండాయి. ఈ మధ్యే మా కొలీగ్ వెళ్ళివచ్చాడు. అక్కడ కూడా అదే పరిస్థితట. టూరిస్టులు బాగా పెరగటంతో రిసార్టులూ ఎక్కూవయ్యాయి, ఊరూపెరిగింది, చుట్టూరా కాంక్రీట్ జంగిల్ తప్ప కొండాకోనలున్న ఆనవాళ్ళు ఎమీ లేవని అన్నాడు. పదేళ్ళలో ఎంతమార్పు...ఆలోచిస్తుంటే మనసుకి ఎలాగో అనిపిస్తుంది. అప్పటి స్వచ్చమైన గాలి, అందమైన ప్రకౄతి ఇప్పుడెక్కడ? లోకం ఇలా మారిపొతుంటే నాబోటి ప్రకౄతి ప్రేమికుని గతేంకాను?? ఈ నగరీకరణ మనల్ని ఎటు తీసుకుపోతుంది?
******************************************
ఇలా అనుక్షణం ఆలోచనలతో సతమతమవుతున్న నాకు ఓ శుభోదయాన బాల్కనీలో కూర్చుని ఉండగా జ్ఞానోదయం అయ్యింది. ఈ ప్రకౄతి ప్రేమికుడు గడచిన పదేళ్ళలో ప్రకౄతికేమి చేసాడనే ప్రశ్న బుర్రలో ఉదయించింది. చుట్టూ వచ్చి పడుతున్న బిల్డింగుల వల్ల చేలన్నీ మాయమైపోతుంటే నిట్టూరుస్తూ కూర్చోవటం తప్ప ఇప్పటి వరకు సొంత అపార్టుమెంటులో ఓ చెట్టు(మొక్క) కూడా నాటలేదే! మరి మొదటి చేను మా అపార్టుమెంటుకే కదా బలి అయ్యింది!! రోజూ వేల లీటర్ల చొప్పున బొరునుంచి నీటిని తోడటమే తప్ప ఎన్నడైనా వాన నీళ్ళు సద్వినియోగం చేసుకుందాం అనే ఆలోచనే రాకపోయెనే! చుట్టూ జనావాసాలే కనిపించని రిసార్టుకోసం వెతికి మురిసిపోయానే తప్ప అదే పచ్చని ఆ పరిసరాలలో మొదటి మచ్చ అని తట్టలేదే!
ఇతరులమీద నెపం వేసి తప్పించుకోవటం తేలికే. మన పక్కవాడికి మనం కూడా "ఆ ఇతరుల" లో ఒకళ్ళమే!
Friday, 29 February 2008
బహు తేలికైన పని
"లాభం లేదండీ, ఇక్కడొక ఫ్లై-ఓవర్ లేపాల్సిందే" నిస్సిగ్గుగా ఫుట్ పాత్ మీదకి బైక్ ఎక్కించేసి, సిగ్నల్ కోసం ఆత్రంగా ఎదురుచూసే ఓ పెద్ద మనిషి వ్యాఖ్యానం...
"వ్యవస్థ లో సమూలంగా మార్పు రావాలండీ..ఈ కుళ్ళు రాజకీయాలు చూస్తుంటే సమాజం ఎటు పోతుందా అని అనిపిస్తుంది" వాపోతుంటాడు ఎన్నడూ ఓటెయ్యని ఓ ప్రబుద్ధుడు...
"మనమూ ఒక బ్లాగు పెట్టేసి జనాలకి ఉపదేశం చేసేస్తేనో" అని ఆఫీసు టైం లో తెగ ఆలోచించేస్తుంటాడు నాలాంటి ఓ బడుద్ధాయి...
ఎక్కడో చదివాను...
ఓ పెద్దమనిషి బ్రతికినన్నాళ్ళూ సమాజాన్ని ఎలా సమూలంగా మర్చేద్దామా అని తెగ ప్రయత్నించి ప్రయత్నించి ఓడిపోయాట్ట. చరమాంకం లో జ్ఞానోదయం అయి తన సమాధి దగ్గర ఇలా నోట్ వ్రాపించుకున్నాడట:
"సత్యం ఆలస్యంగా అవగతం అయ్యింది...సమాజాన్ని మార్చాలనే తపనలో నా గురించే మర్చాను! మార్పుని నాతో మొదలుపెట్టి నా వ్యక్తిత్వాన్ని ఆదర్శంగా మలచుకుని ఉంటే, నన్ను చూసి కనీసం నా కుటుంబం మారేదేమో. నా కుటుంబాన్ని చూసి ఇరుగు పొరుగు, వారిని చూసి నా ఊరు, ఊరిని చూసి సమాజం మారేదేమో కదా"
లోకం సంగతి తర్వాత తమ్ముడూ...ముందు మనల్ని మనం సంస్కరించుకుందాం!!
What do you want to be?
That is the reason I always used to put my "goal in life" in autograph books as "to be a better person". While I agree that I have that desire still with me, I only know to what extent I progressed in that direction. May be it's that desire that keeps me (at least try to be) humble. But it takes commitment and sincerity to actually progress, and that was something I did not have to a good extent.
Be a better person
Second Law of Thermodynamics
Now take a soft ball and drop it from a height. Observe it bouncing back couple of times and finally settling down. That's a very natual sight, isn't it? Now tell me if you ever get to see a ball that was lying dead on the ground, suddenly coming to life and bouncing back by itself. One wouldn't even consider that possibility!
In the first case, statistical mechanics tells us that it's merely by chance that you don't get to see the second half vacant. Meaning, there is nothing stopping it to go that way, only thing is that the probability so infinitesimal that would problably never get to see it. After all, you can theoritically reverse the motion picture to get back to the original picture. Nothing against the laws of physics - you're just not fortunate enough to see that dramatic event.
But the second case seems to be interesting. Kinetic energy dissipating into heat/sound energy is quite natural but the reverse is not so. The second law of thermodynamics says that system tends to achieve thermal equilibrium, and there is some irreversibility somewhere. An arrow of time?
The question here is if the second law of thermodynamics is purely statistical in nature, or is it an absolute law. And does it say that the things can never become organised by themselves? If so, doesn't it contradict the theory of evolution of life - which says we grow into more and more organised species?
(still to conclude...)
Is there a vacuum?
What is it that exactly defines a particular point in space? Is it only the type and quantity of energy at that point? Of course, the laws of nature must somewhere associated with each point - otherwise how will that energy pocket, sitting at that point, know what do next?
And what about the spatial co-ordinates?
(still to conclude...)
Goals & Responsibilities
That's escapism at its best! You neglect your duties intentionally and try to compensate for all that with few words of regret. Is that what you want to be? My friend, life is all about balancing - you come to this world not only to achieve certain goals, but also to perform your duties first. You are a responsible citizen, a caring spouse, a father/mother, a son/daughter, and you have various roles in the society. If every one in this world ignores one's social responsibilites so as to better concentrate on achieving goals, the world would have been a hell to live in. Try to understand - the satisfaction of being publicly recognised for some great achievements is nothing compared to the inner satisfaction of being a balanced person.
Duties first, Goals next.
Loveliest place on Earth
It's no paradise, it's BITS!